مجموعه آثار باستاني تخت سليمان به مساحت 124 هزار مترمربع در 42 كيلومتري شمال شرقي شهرستان تكاب در استان آذربايجان غربي قرار دارد.
آثار باستاني اين مجموعه و درياچه جوشان آن، روي صفحه‌اي سنگي و طبيعي قرار گرفته كه از رسوبات آب درياچه به وجود آمده است.اين مجموعه از لحاظ وجود آثار باستان شناسي و چه به لحاظ ارتباط با مدارك مكتوب تاريخي و اسطوره‌اي در شمال و غرب ايران كاملا منحصر به فرد است. مجموعه باستاني تخت سليمان قبل از اسلام به عنوان بزرگترين مركز آموزشي، مذهبي، اجتماعي و عبادتگاه ايرانيان به شمار مي رفت اما در سال 624 ميلادي و در حمله هراكليوس، امپراطور روميان به ايران تخريب شد.
قدمت اين منطقه از لحاظ سكونت‌گاه انساني به 3 هزار سال پيش باز مي گردد؛ و يكي از مهمترين آثار تاريخي كشور است كه به عنوان چهارمين اثر ايران در ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيده است. بخش طبيعي مجموعه تخت سليمان متشكل از يك كوه آهكي است كه در قله آن، چشمه بسيار بزرگي  وجود دارد.
چشمه تخت سليمان هزاران سال پيش شروع به جوشيدن كرده و به تدريج بر اثر لعاب حاصل از تركيبات موجود در آب، لبه بيروني چشمه رسوب بسته و بالا آمده است. اين روند هزاران سال ادامه يافته و باعث شده كه آب چشمه گلداني در پيرامون خود بسازد به نحوي كه هم اينك ارتفاع تپه حاصل از روند فوق و همچنين عمق درياچه ناشي از جوشش آب چشمه به حدود 62 متر مي رسد. معبد آناهيتا در شمال شرقي درياچه نيز حائز اهميت است.
كوه بلقيس در 8 كيلومتري شمال شرقي تخت سليمان با دو قله بلند با ارتفاع ۳۶۵۵ متر و ۳۲۰۰ متر و در ادامه سلسله كوههاي شرق درياچه اروميه واقع شده، روي قله جنوبي استحكامات و قلعه تخت بلقيس قرار دارد.
در سمت غرب  روستاي احمد آباد سفلي با چشمه‌هاي آب گرم و زندان سليمان مشاهده مي شود، زندان سليمان نيز كه تپه‌اي است به ارتفاي يكصد متر از سطح زمين و مخروطي شكل زمان ساسانيان محل قرباني يا نيايش موبدان زرتشتي بوده و البته بقاياي بناهاي دور مخروط زندان سليمان، نشانگر اهميت اين محل مقدس است.
تخت سليمان كه در دوره هاي  مختلف محل سكونت مادها، اشكانيان، ساسانيان و مغولها بوده و به روايتي محل تولد زرتشت پيامبر است، تاريخ اين مجموعه با تاريخ ايرانيان، ايتاليايي ها، يهود، مسيحيان و مغول ارتباط تنگاتنگي دارد. در دوره ايلخانيان و در دوره حكمراني آقاخان در قرن هفتم هجري به عنوان تفرجگاه تابستاني مورد استفاده قرار مي گرفت و اين حكمران مغول با احداث بناهاي مختلفي همچون سالن شورا، ايوان شرقي و ساختمانهاي هشت و 12 ضلعي يكبار ديگر جان تازه اي به مجموعه تاريخي تخت سليمان تكاب بخشيد.

منبع: سايت راهنماسفر